List św. Jakuba do słuchania w formacie MP3. Pismo Święte według najnowszego przekładu z języków oryginalnych (tzw. Biblii paulistów). Pobierz. 59,28 MB. 5.0 / 5 (1 głos) DZIEŁA ŚW. TOMASZA Z AKWINU. E-book wykonany w PDF ma 10327 stron, składa się z dziewięciu pozycji. Święty Tomasz był myślicielem uniwersalnym. Rzadko kiedy w historii kultury i nauki spotyka się kogoś, kto uporządkował w sposób jasny tak szeroki horyzont ludzkiej myśli, jak on to właśnie Zależność ta została ukazana na przykładzie perykopy o obietnicy prymatu św. Piotra z Mt 16, 13-20. Do tej pory w badaniach nad metodą tego jezuity z Wągrowca posługiwano się przypadkowymi wydaniami Wulgaty (różnymi od tych, z których tłumacz korzystał, a nawet współczesnymi), co prowadziło do błędnych wniosków na temat opinią świętości Judzie, bratu Jakuba. Obydwaj cieszyli się wielkim szacunkiem w pierwotnym Kościele. Poza tym imiona Jakub i Juda były bardzo popularne w Palestynie pierwszego stulecia. Odsyłały one do patriarchy Jakuba, a także do jego czwartego syna, Judy, który dał początek jednemu z dwunastu pokoleń Izraela. A gdy otworzył pieczęć siódmą, zapanowała w niebie cisza jakby na pół godziny. I ujrzałem siedmiu aniołów, którzy stoją przed Bogiem, a dano im siedem trąb. I przyszedł inny anioł, i stanął przy ołtarzu, mając złote naczynie na ża Wymieniamy treść naszej prośby. DZIEŃ 1. – Prośba o dary ziemskie i duchowe. Potężny Patriarcho, jak w Starym Testamencie Józef, syn Jakuba. Z woli Bożej został rządcą w Egipcie dla ratowania ludzi od zagłady. Tak w Nowym Testamencie, Ty zostałeś panem i zarządcą tych skarbów, które nam są potrzebne do życia nadprzyrodzonego. List św. Pawła do Filipian (Nowy Testament): Biblia SNP - Nowe Przymierze audiobook written by Piotr Zaremba. Narrated by Mateusz Czyż. Get instant access to all your favorite books. No monthly commitment. Listen online or offline with Android, iOS, web, Chromecast, and Google Assistant. Try Google Play Audiobooks today! aZvOR. Nazwa: List św. Jakuba, występujący w jednym z najstarszych rękopisów biblijnych i w Kodeksie Synajskim nie posiada w ogóle nazwy, lecz jedynie następującą wzmiankę umieszczoną na końcu “List Jakuba”. Późniejsze rękopisy określają ten list jako “powszechny”, gdyż skierowany został nie do jednostki, lecz do ogółu chrześcijaństwa. List św. Jakuba określony został przez Euzebiusza, historyka kościelnego, jako pierwszy z listów katolickich, czyli “powszechnych”. Listy katolickie tj. listy od Jakuba do Judy włącznie zamieszczone były przed listami św. Pawła. Treść: Treścią listu św. Jakuba są ogólne zasady praktycznego życia chrześcijańskiego. List zwraca uwagę na rezultaty żywej wiary chrześcijańskiej. Z naciskiem wykazuje różnice między wiarą prawdziwą, a fałszywą. Podkreśla znaczenie wiary żywej popartej czynami chrześcijańskiego życia i służby. Autorstwo: Nie jest rzeczą łatwą ustalić autora Listu św. Jakuba. Nowy Testament przytacza kilka osób noszących to imię. Jakub, syn Zebedeusza i Salomei, Jakub, syn Alfeusza, obaj byli apostołami. Wspomniane jest też w Nowym Testamencie imię Jakuba jako ojca jednego z apostołów, mianowicie Judasza lub Judy Jakubowego, oraz oraz imię Jakuba syna Kleofasa i Marii. Imię Jakuba nosił również „brat Pański". Kierownicze stanowisko w prazborze jerozolimskim piastował od początku Jakub, syn Zebedeusza, zwany także Jakubem Większym. W roku 44 po Chr. został on ścięty na rozkaz Heroda Agrypy I. Potem miejsce jego zajął inny Jakub, zwany także „Jakubem Mniejszym". Najprawdopodobniej ten właśnie Jakub — Jakub Mniejszy — był autorem Listu św. Jakuba. Tło historyczne: Prawdopodobnie list został napisany w Palestynie w roku 44 po Chr., a więc roku, w którym został ścięty Jakub Większy, brat Jana, lub w terminie nieco późniejszym, a w każdym bądź razie przed śmiercią Jakuba Mniejszego, tj. w 62 roku. Dowody wewnętrzne wskazują na wczesną datę napisania listu. W liście np. nie ma wzmianki o większej grupie poganochrześcijan. Synagoga stanowiła nadal kościół centralny, chociaż chrześcijaństwo już się rozkrzewiło i zjednało sobie wielu zwolenników wśród pogan. Czas i miejsce powstania księgi: Wstęp Przedstawienie autorskie: 1,1. Pozdrowienie: 1,1. I. Pokusy: 1,2—18. Potrzeba cierpliwości i mądrości: 1,1—8. Wytrwałość w poniżeniu i wywyższeniu: 1,9—12. II. Dowód prawdziwej religii: 1,19—27. Słuchanie raczej niż mówienie: 1,19—22. Słuchać i czynić: 1,23—27. III. Ostrzeżenie: 2,1—5,6. Przeciwko wyróżnianiu ludzi: 2,1—13. Przeciwko mówieniu o posiadaniu wiary: 2,14—26. Przeciwko nadużywaniu języka: 3,1—18. Przeciwko zwalczaniu się wzajemnemu: 4,1—17. Przeciwko wyzyskowi: 5,1—6. Zakończenie Potrzeba cierpliwości: 5,7—11. Potrzeba umiaru: 5,12—13. Znaczenie modlitwy: 5,14:—18. Znaczenie duszpasterstwa: 5, Źródło: Wydawnictwo "Znaki Czasu" Warszawa Marcin Luter nazwał List św. Jakuba „słomianym listem napisanym przez Żyda, który rzadko wspomina o Chrystusie”. Pokaż mi wiarę swoją bez uczynków, to ja ci pokażę wiarę na podstawie moich uczynków. To zdanie z Listu św. Jakuba stoi w mocnej kontrze do koncepcji usprawiedliwienia z wiary głoszonej przez św. Pawła. Tak to widział Marcin Luter, twórca reformacji, który nazwał to pismo „słomianym listem napisanym przez Żyda, który rzadko wspomina o Chrystusie”. W konsekwencji usunął go z kanonu ksiąg Nowego Testamentu. Z czasem Kościoły protestanckie przywróciły List św. Jakuba. Święty Paweł nie odrzucał konieczności spełniania uczynków. W jego listach niejednokrotnie spotykamy katalogi czynów oczekiwanych od uczniów Chrystusa. Poza tym List św. Jakuba jest bliski etosowi pierwszych trzech Ewangelii. Autor przedstawia podobne nakazy moralne i nauki mądrościowe. Można też znaleźć w Liście punkty odniesienia z częściami Pięcioksięgu i z niektórymi księgami prorockimi Starego Testamentu oraz z literaturą mądrościową. To wszystko sprawia, że List św. Jakuba nie ma odpowiednika w Biblii. Poza tym, z punktu widzenia dziejów pierwotnego Kościoła, jest świadectwem istnienia swoistego rodzaju chrześcijaństwa, który był powszechny w końcowym okresie I w., a który – z racji uwarunkowań historycznych, a tutaj głównie pozostawania w kręgu chrześcijan wywodzących się z judaizmu, którzy szybko stają się mniejszością – został w mniejszym stopniu dostrzeżony przez św. Pawła, a potem przez Kościół złożony w większości z byłych pogan. Jakub, „brat Pana”, którego nauczanie stanęło u źródła treści Listu, jawi się jako wzór pobożności. Józef Flawiusz posunął się nawet do sugestii, że upadek Jerozolimy w 70 r. był karą Bożą za męczeńską śmierć Jakuba. Na chrześcijańskim Zachodzie rzymskiego imperium List św. Jakuba był jednak rzadko cytowany przed 300 r., ale nigdy nie był usuwany z kanonu ksiąg Nowego Testamentu. I rzecz bardzo ważna w kwestii kanoniczności tego pisma: w tradycji chrześcijańskiego Zachodu, poświadczonej przez Euzebiusza z Cezarei, historyka Kościoła z IV w., List św. Jakuba zostaje umieszczony na początku grupy 7 Listów Powszechnych, zwanych także Katolickimi. W kanonie Nowego Testamentu znajdują się przed Księgą Apokalipsy, a List św. Jakuba – co ważne – poprzedza dwa Listy św. Piotra. «« | « | 1 | » | »» Pismo Święte Nowego Testamentu łacińsko-polskie - Vulgate Versionis Clementinae - Biblia w tłumaczeniu ks. Jakuba Wujka Wydawnictwo: 3dom „Pismo Święte Nowego Testamentu” Wydawnictwa 3DOM różni się od innych edycji Biblii dostępnych na rynku. Nasze wydanie zawiera Wulgatę klementyńską, a także przekład na język polski dokonany przez księdza Jakuba Wujka. Dlaczego warto sięgnąć po wydanie Pisma Święta od 3DOM? Wulgata klementyńska, jak i Biblia księdza Jakuba Wujka zostały sporządzone przed Vaticanum Secundum, który wniósł szereg zmian w sprawowaniu liturgii, a także w tłumaczeniach Pisma Świętego. Przekład ks. Jakuba Wujka uznawany jest za jeden z najdokładniejszych i wiernych oryginałowi! Wszystko za sprawą skrupulatności duchownego, która przyczyniła się do zachowania wiernego obrazu oryginalnego tekstu Biblii. Tak dokładne tłumaczenie dzieła pozwala bez problemu zrozumieć doniosłość słów płynących od Chrystusa, a jego forma językowa i gramatyczna przy okazji umożliwia zapoznanie się z pięknem polszczyzny minionych czasów. Wulgata klementyńska, która w niniejszym wydaniu została użyta dla oddania tekstu łacińskiego, do 2001 roku pełniła funkcję oficjalnej Biblii w Kościele katolickim. Współczesne tłumaczenia Biblii – w przeciwieństwie do tego przedstawionego w naszym wydaniu – charakteryzują się często mniej jednoznacznymi sformułowaniami, stosując przy tym łagodniejsze i tym samym mniej precyzyjne określenia. Kunsztowne wydanie książki Dzieło poza wzniosłym tekstem charakteryzuje się również niebywale estetycznym wykonaniem. Biblia została oprawiona w okładkę z ekoskóry w kolorze czerwonym ze złoceniami. Walorem tego wydania jest także znajdująca się na początku dzieła kronika rodzinna, w której wpisać można imiona, nazwiska oraz daty przyjęcia Sakramentów przez poszczególnych członków rodziny. Posiadanie wspólnego Pisma Świętego, którym można dzielić się z bliskimi, jak i przekazywać go w swym rodzie z pokolenia na pokolenie, stanowić może niesamowitą pamiątkę rodzinną, która jednocześnie zacieśni występujące w ognisku domowym więzi. Spis treści Ewangelia według św. Mateusza Ewangelia według św. Marka Ewangelia według św. Łukasza Ewangelia według św. Jana Dzieje Apostolskie List św. Pawła Apostoła do Rzymian Pierwszy list św. Pawła Apostoła do Koryntian Drugi list św. Pawła Apostoła do Koryntian List św. Pawła Apostoła do Galatów List św. Pawła Apostoła do Efezjan List św. Pawła Apostoła do Filipian List św. Pawła Apostoła do Kolosan Pierwszy list św. Pawła Apostoła do Tesaloniczan Drugi list św. Pawła Apostoła do Tesaloniczan Pierwszy list św. Pawła Apostoła do Tymoteusza Drugi list św. Pawła Apostoła do Tymoteusza List św. Pawła Apostoła do Tytusa List św. Pawła Apostoła do Filemona List św. Pawła Apostoła do Hebrajczyków List św. Jakuba Apostoła Pierwszy list św. Piotra Apostoła Drugi list św. Piotra Apostoła Pierwszy list św. Jana Apostoła Drugi list św. Jana Apostoła Trzeci list św. Jana Apostoła List św. Judy Apostoła Apokalipsa św. Jana Apostoła Czytania biblijne obejrzyj 01:38 Thor Love and Thunder - The Loop Czy podoba ci się ten film? List św. Jakuba (w skrócie Jk lub Jak) - jeden z listów apostolskich wchodzących w skład Nowego Testamentu. Jego autorem jest apostoł Jakub, prawdopodobne chodzi o Jakuba Mniejszego, syna Alfeusza. Poglądy autora i nauki[] Sama wiara (bez dobrych uczynków) nikogo nie zbawi. Czynniki wystawiające ludzi na próbę rodzą w nich wytrwałość. Człowiek wątpiący jest chwiejny (i podatny na pokusę i manipulację?). Pan Bóg nie kusi ludzi do grzechu, czyni to ich własna żądza. Każdy kto łamie jedno przykazane jest przestępcą wobec całego prawa (Bożego/10 przykazań Bożych). Nie można oczerniać i osądzać niesprawiedliwie bliźnich. Prawdziwa mądrość (i dobroć?) nie polega na zazdrości i skłonności do kłótni, ale na umiejętności ustępowania i miłosierdzia. Nie można być pyszałkowatym. Ciekawostki[] Marcin Luter nie uważał listu Jakuba za księga natchnioną oraz wyrażał się o nim pogardliwie jednak umieścił go w swoim wydaniu Biblii. Mogło chodzić o rozbieżność w poglądach Marcina Lutra i Jakuba Mniejszego: Luter uważał, że sama wiara wystarczy do usprawiedliwienia, a apostoł, że wiara bez uczynków jest martwa. List JudyList Judy (Jud) – jeden z listów powszechnych Nowego Testamentu . Tradycyjnie przyjmuje się, że jego autorem jest apostoł Juda Tadeusz lub Juda, brat św. Jakuba Młodszego , krewny Jezusa . Adresatem listu były wspólnoty judeochrześcijańskie pierwotnego Kościoła. Został napisany w latach 80. lub 90. I wieku . Ma zaledwie 25 wersetów i jest jednym z najkrótszych pism Nowego treści1 Autorstwo2 Czas i miejsce powstania3 Przyczyna powstania listu4 Plan księgi5 Treść6 Związki z innymi księgami7 Kanoniczność8 Zobacz też9 Przypisy10 Bibliografia11 Linki zewnętrzne AutorstwoWedług pierwszych słów listu jego autorem jest "Juda... brat... Jakuba" (werset 1), przypuszczalnie "brata Pańskiego" ( Ga 1,19) i przywódcy Kościoła jerozolimskiego ( Dz 15,13-21).Część tradycji chrześcijańskiej utożsamia autora z Judą Tadeuszem (Łk 6,16; BT )[1], jednym z dwunastu apostołów[2]. Jednak sam autor nie nazywa siebie apostołem, a w wersecie 17. wydaje się odróżniać od innych apostołów. Dlatego częściej przyjmuje się, że chodzi o Judę wymienionego wraz z Jakubem w Ewangelii według św. Marka (Mk 6,3; BT )[3] oraz według św. Mateusza (Mt 13,55; BT )[4], gdzie zostali nazwani "braćmi Pana"[5].Współcześni bibliści jak np. Jerome H. Neyrey[6] sądzą jednak, że utwór został napisany pod pseudonimem – nie przez samego Judę, a raczej przez jego uczniów – z kilku powodów:późnego powstania (werset 17 opowiada o " Apostołach Pana naszego" w taki sposób, jakby należeli oni do odległej przeszłości);pewnego sformalizowania „wiary raz tylko przekazanej świętym" (w. 3), co jest cechą charakterystyczną utworów „wczesnokatolickich";doskonałej greki , którą raczej nie mogli się posługiwać żydowscy naśladowcy Jezusa;zwyczaju późniejszego Kościoła, polegającego na uwiarygodnianiu nauczania za pomocą przypisania go jakiejś wybitnej postaci historii wczesnego Judy zakwestionował już Marcin Luter , bo według uznawanej przez niego tradycji Juda miał działać na terenie Persji i nie mógł pisać piękną greką[7]. Czas i miejsce powstaniaŻaden element listu nie pozwala na jego dokładne datowanie. Przy ustalaniu daty jego powstania wykorzystywany jest fakt cytowania fragmentów Listu Judy przez 2. List św. Piotra .Tradycyjne ujęcie, przyjmujące autorstwo Judy, datuje powstanie listu na lata 64-66[8]. Seweryn Kowalski we wstępie do swojego przekładu księgi jako daty graniczne uznał:rok śmierci Jakuba – 62, kiedy to, jego zdaniem, kościół w Palestynie wolny był od herezji, które piętnuje list,rok 67, kiedy według tradycji zginął św. Piotr; tak więc list nie mógł powstać później[2].Współczesne ujęcie, przy założeniu datowania 2. Listu św. Piotra na około 100 r., wyznacza datę powstania Listu Judy na lata 80. lub 90. lub jeszcze późniejsze[5].Miejsce powstania listu pozostaje nieznane i nie wysuwa się co do niego hipotez. Przyczyna powstania listuAutor listu podkreśla obecność we wspólnocie wierzących szyderców (w. 18) – ludzi podważających podstawowe elementy nauki chrześcijańskiej, np. autorytet Boga (w. 4), których fałszywe nauczanie prowadzi do niemoralności. Bibliści[6] zwracają jednak uwagę, że opis odstępców przedstawiony przez Judę jest zbyt ogólny, by na jego podstawie można było zrekonstruować głoszoną przez nich herezję . Jeśli zaś idzie o bezpośrednią przyczynę powstania listu, autor wskazuje na wypełnienie się dawnej przepowiedni o fałszywych nauczycielach (w. 17-18) – obranej w celu uwypuklenia sytuacji, którą Juda uważał za Judy nie było skierowane do konkretnej wspólnoty, lecz do wszystkich kościołów (jest zatem listem powszechnym ) – prawdopodobnie też nie opisuje w nim konkretnej herezji, która pojawiła się w jednym z kościołów lokalnych, lecz wyczula wszystkie kościoły na opisany problem[9]. Żaden z elementów Listu Judy nie pozwala na precyzyjne ustalenie daty jego powstania, wolno zatem przyjąć, że jest to napisany pod pseudonimem utwór, wyrażający ogólne zatroskanie pojawieniem się odstępczych poglądów w Kościele u schyłku I w. po Chrystusie[6]. Plan księgiZgodnie z konwencją epistolarną List Judy ma następujący plan[6] (w nawiasach numery wersetów):Wstęp do listu (1-2)Bezpośredni powód powstania listu (3-4)Ostrzeżenia przed sądem (5-15)Sąd Boży w przeszłości (5-7)Oznajmienie sądu Bożego (8-10)Przykłady sądu (11-13)Zapowiedź sądu (14-15)Grzesznicy i święci (16-23)Cechy grzeszników (16-19)Charakterystyka świętych (20-23)Zakończenie listu: doksologia (24-25) TreśćCelem listu jest ostrzeżenie adresatów przed "jakimiś ludźmi", "szydercami" siejącymi zgorszenie, oraz zachęta do "walki o wiarę raz tylko przekazaną świętym" (w. 3). Autor poleca też, aby wierni byli pełni wiary i miłości, modlili się i oczekiwali "miłosierdzia Pana naszego, Jezusa Chrystusa , które wiedzie ku życiu wiecznemu" (w. 3).Głoszona przez szyderców nauka stanowi według autora listu poważne niebezpieczeństwo dla wiary, ponieważ kwestionuje absolutny charakter Chrystusowego panowania (w. 3-4) oraz jest zbyt pobłażliwa wobec laksyzmu , który prowadzi do nadużyć seksualnych (w. 8 i 12). Głoszona przez fałszywych proroków doktryna byłaby więc osobliwą mieszaniną mistycyzmu i rozwiązłości[9].List jest pisany twardym i surowym stylem, przypominającym nieco wypowiedzi starotestamentowych proroków[6].Chester Beatty XII, grecki rękopis Księgi Henocha, z tekstem cytowanym przez List Judy Związki z innymi księgamiAutor Listu Judy przejawia bardzo dobrą znajomość różnorodnych źródeł: zarówno dokumentów, jak i szeroko rozpowszechnionych poglądów i tradycyjnych sformułowań. W wersecie 9 nawiązuje do sporu Michała Archanioła z diabłem o ciało Mojżesza , opisanego w apokryfie Wniebowzięcie Mojżesza [10], a w wersetach 14-15 dosłownie cytuje 1 Henocha 1, 9 . Juda czerpie przykłady z Księgi Rodzaju (w. 5-7) i wykazuje się znajomością myśli żydowskiej (w. 11)[6].Wersety 4-16 są niemal dosłownie cytowane w 2. rozdziale 2. Listu św. Piotra [11]. KanonicznośćList Judy pierwotnie nie był włączany do kanonu Nowego Testamentu, z powodu cytowania pism apokryficznych . W pierwszych wiekach wzbudzał pewne kontrowersje, co rodziło wątpliwości w kwestii jego kanoniczności . Nie był to jednak jedyny powód, bo aż do IV wieku kwestionowano kanoniczność wszystkich czterech krótkich listów powszechnych (2 Pt, 2 J, 3 J i Jd). Powodem wątpliwości mogła więc być również krótkość listu. Jest on jednak podany jako natchniony w Kanonie Muratoriego , najstarszym, datowanym na 180 rok spisie ksiąg Nowego Testamentu. Jego kanoniczność potwierdzał również Tertulian , a do listu nawiązywali Klemens Rzymski oraz Klemens Aleksandryjski [12]. Orygenes pisał o nim jako o piśmie kanonicznym, choć wspominał o zastrzeżeniach dotyczących cytowania apokryfów[13]. Euzebiusz z Cezarei , choć uznawał kanoniczność listu, zaliczał go do ksiąg kwestionowanych (antilegomena)[13][12]. Marcin Luter początkowo uważał List Judy za " mniej kanoniczny "[14] i twierdził, że "nie trzeba go zaliczać do głównych ksiąg, które powinny kłaść podstawy wiary"[7]. Obecnie jednak Kościoły protestanckie uznają go za integralną część Nowego Testamentu[12].Kościół katolicki w 1546 roku, podczas soboru trydenckiego , potwierdził kanoniczność 27 ksiąg Nowego Testamentu, w tym Listu Judy[14]. Kościoły prawosławne również uznają kanoniczność listu[15]. Zobacz też Warianty tekstowe Listu Judy Przypisy↑ Łk 6,16 ↑ 2,0 2,1 Pismo święte Nowego Testamentu. Seweryn Kowalski (tłum.). Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1987, s. 440. ↑ Mk 6,3 ↑ Mt 13,55 ↑ 5,0 5,1 Wilfrid Harrington: Klucz do Biblii. Warszawa: Instytut Wydawniczy "Pax", 1995, ss. 489-491. . ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Jerome H. Neyrey: List św. Judy. W: Katolicki komentarz biblijny. Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. wyd. pol.). Warszawa: 2001, s. 1538. . ↑ 7,0 7,1 Przedmowa do Listów św. Jakuba i św. Judy (1522). W: Marcin Luter: Przedmowy do ksiąg biblijnych . tłum: J. Krzyszpień. 1992: Warszawa. [dostęp 2008-11-18]. ↑ Władysław Lohn: Pismo Święte Nowego Testamentu w przekładzie polskim ks. Jakuba Wujka SI. Kraków: Wydaw. Apostolstwa Modlitwy : Księża Jezuici, 1989 (reprint wydania z 1962), s. 385. . ↑ 9,0 9,1 Encyklopedia chrześcijaństwa, Henryk Witczyk (red.), wyd. 2, Kielce 2001, s. 308.↑ Nie jest to dosłowny cytat z Wniebowzięcia Mojżesza i nie wszyscy się zgadzają, że właśnie tę księgę cytuje, ale ze względu na duże podobieństwo należy uznać, że autor listu prawdopodobnie nawiązuje do tej właśnie księgi.↑ Szerzej na ten temat w: Terrance Callan. Use of the Letter of Jude by the Second Letter of Peter. „Biblica”. 85 (2004). Ss. 42-64.↑ 12,0 12,1 12,2 Kenneth L. Barker, Donald W. Burdick: Zondervan NIV Study Bible: New International Version. Grand Rapids, Mich.: Zondervan, 2002, ss. 1958-1959. . ↑ 13,0 13,1 Bernard Wodecki: Wstęp do Listu Judy. W: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu ( Biblia Poznańska ). T. 4: Nowy Testament. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1999, ss. 610-611. . ↑ 14,0 14,1 Rozwój kanonu biblijnego . [dostęp 2008-11-18].↑ Raymond E. Brown, Raymond F. Collins: Kanon ksiąg świętych. W: Katolicki komentarz biblijny. Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. wyd. pol.). Warszawa: 2001, s. 1604. . BibliografiaRoman Bartnicki: Walka z herezjami (List św. Judy). W: Wprowadzenie w Myśl i Wezwanie Ksiąg Biblijnych, t. 10. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1992, ss. 132-141. F. Gryglewicz: List św. Judy. W: Listy Katolickie (Pismo Święte NT, 11). Poznań: 1959, ss. 473-496. Jerome H. Neyrey: List św. Judy. W: Katolicki komentarz biblijny. Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. wyd. pol.). Warszawa: 2001, ss. 1537-1541. . Wstęp do Listu św. Judy Apostoła. W: Biblia Tysiąclecia , wyd. IV. Poznań: Pallottinum, 2003. [dostęp 2008-12-15]. Linki zewnętrzne Jud w Biblii Tysiąclecia Inne hasła zawierające informacje o "List Judy": Inne lekcje zawierające informacje o "List Judy": Publikacje nauczycieli Logowanie i rejestracja Czy wiesz, że... Rodzaje szkół Kontakt Wiadomości Reklama Dodaj szkołę Nauka

list do św jakuba nowy testament